تحلیلی بر دیدگاههای نظری آسیب پذیری جامعه نسبت به مخاطرات طبیعی

نویسندگان

عبدالرضا رکن الدین افتخاری

محمود قدیری

اکبر پرهیزکار

سیاوش شایان

چکیده

کاهش خسارتهای جبران ناپذیر بحرانهای طبیعی در ایران نیازمند فهم صحیح علل و راه حلهای کاهش آنها می باشد. در این ارتباط، امروزه آسیب پذیری به عنوان تعیین¬کننده اصلی بحران معرفی می شود و سه دیدگاه زیستی- فیزیکی، ساخت اجتماعی و ترکیبی در مورد آن شکل گرفته است که دلالتها متفاوت آنها بر فهم، تحلیل و کاهش آسیب پذیری، بررسی کامل آنها را ضروری می سازد. بنابراین این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و مطالعه تطبیقی، پاسخ به این سؤال را دنبال می کند که کدام دیدگاه در فهم و تحلیل آسیب پذیری جامعه در برابر مخاطرات طبیعی تبیین کاملی را ارائه می دهد. نتایج نشان می دهد که برای فهم و تحلیل آسیب پذیری (در مقیاس جامعه) در جایگزینی کامل هر یک از دیدگاههای زیستی- فیزیکی و ساخت اجتماعی به جای یکدیگر امتیازی وجود ندارد. در مقابل، دیدگاه ترکیبی به عنوان سازشی از دو دیدگاه قبلی و شامل نقاط قوت هر دوی آنها و نیز حاوی پیشرفتهای نظری و روش شناسی چشمگیر در فهم و تحلیل آسیب پذیری، تبیین کاملی را از آن ارائه می دهد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی آسیب پذیری ساختمانهای شهر در برابر مخاطرات طبیعی (زلزله)(مطالعه موردی: محله محتشم کاشان)

شناخت صحیح ابعاد و اصول مدیریت بحران ناشی از زمین‌لرزه در مناطق شهری می تواند به‌عنوان اولین گام در فرآیند مدیریت بحران و به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین دستورالعمل‌ها جهت اجرائی نمودن مدیریت بحران زمین‌لرزه محسوب می گردد. لذا در پژوهش حاضر به‌منظور برنامه‌ریزی اصولی برای کاهش آسیب‌پذیری ساختمان‌های شهری و ارائه تصویری روشن از وقوع احتمالی زلزله و عواقب، ارزیابی پهنه‌های آسیب‌پذیری شهری ضروری است. ا...

متن کامل

بررسی و اولویّت بندی آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی استان خوزستان در برابر مخاطرات طبیعی

مخاطرات محیطی همواره تهدیدی برای سکونتگاه­های انسانی است. این تأثیرات در فضاهای روستایی و در مناطق مختلف کشور با توجّه به نوع مخاطرات متفاوت است. سکونتگاه­های روستایی با توجّه به خصوصیّات گوناگون نظیر موقعیّت جغرافیایی روستاها، ساختار کالبدی - فضایی، نوع مخاطره­پذیری، بیشترین بحران­ها را در زمان بروز مخاطرات تجربه خواهند نمود. شناسایی آسیب­پذیری سکونتگاه­های روستایی با در نظر گرفتن متغیّر­ها و عوامل...

متن کامل

تعیین آسیب پذیری و ریسک مخاطرات فرسایشی بندر آستارا

گرمایش کره زمین طی قرن بیستم سبب افزایش سطح تراز آب اقیانوس‌ها گردید و به زیر آب رفتن نواحی گسترده‌ای از مناطق ساحلی و بروز پدیده‌های فرسایشی از پیامدهای نامطلوب آن بود. تعیین شدت آسیب‌پذیری و ریسک مخاطرات فرسایشی در ناحیه ساحلی بندر آستارا بعنوان هدف ا...

متن کامل

پهنه بندی آسیب پذیری شبکه فاضلاب شهری در مقابل مخاطرات طبیعی (مطالعه موردی: منطقه یک آبفا شهر تهران)

مراکز شهری بعلت تراکم جمعیتی و به تناسب آن تراکم تأسیسات آبرسانی و گستردگی شبکه جمع­آوری و دفع فاضلاب، برای مقابله با اثرات رویدادهای طبیعی خصوصاً سیل نیازمند مراقبت­ها، مقاوم­سازی­ها و تمهیدات خاص خود می­باشند. منطقه یک آبفا تهران شمالی‌ترین منطقه تهران به شمار می­رود. این در حالیست که مهم‌ترین رودخا‌نه‌هایی که سکونتگاه‌های شهر تهران و شریان‌های حیاتی آن را تحت تأثیر قرار می‌دهند و همواره یک عا...

متن کامل

بررسی و اولویّت بندی آسیب پذیری سکونتگاه های روستایی استان خوزستان در برابر مخاطرات طبیعی

مخاطرات محیطی همواره تهدیدی برای سکونتگاه­های انسانی است. این تأثیرات در فضاهای روستایی و در مناطق مختلف کشور با توجّه به نوع مخاطرات متفاوت است. سکونتگاه­های روستایی با توجّه به خصوصیّات گوناگون نظیر موقعیّت جغرافیایی روستاها، ساختار کالبدی - فضایی، نوع مخاطره­پذیری، بیشترین بحران­ها را در زمان بروز مخاطرات تجربه خواهند نمود. شناسایی آسیب­پذیری سکونتگاه­های روستایی با در نظر گرفتن متغیّر­ها و عوامل...

متن کامل

مقدمه ای بر هستی شناسی رهیافت های ارزیابی آسیب پذیری نسبت به خشکسالی

زمینه و هدف: ارزیابی آسیب‌پذیری پهنه‌های مختلف زمین نسبت به خشکسالی، بخشی نوین از ادبیات در حوزه برنامه‌ریزی فضایی و برنامه‌ریزی محیطی را تشکیل داده و پژوهشگران مختلف، با توجه به حوزه موضوعی پژوهش خود، رهیافت‌های متفاوتی در این خصوص ارائه نموده‌اند. با توجه به این‌که ایران نیز یکی از کشورهای در معرض خشکسالی‌های گسترده است، لزوم دسته‌بندی و شناخت چارچوب‌های نظری مؤثر بر شکل‌گیری رهیافت‌های مختلف...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
برنامه ریزی و آمایش فضا

ناشر: دانشگاه تربیت مدرس

ISSN 1605-9689

دوره 13

شماره 1 2010

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023